Tehlikeli Deniz Canlıları

Yazar : Çiğdem Özdemir

Evren müthiş bir düzen üzerine kurulmuştur. Doğada olan her canlı yada cansız varlığın muhakkak bir amacı ve sebebi vardır. Önemi ve değerini kıyaslamak yada karşılaştırmak bulunulan olayın ehemmiyetine göre belirlenir. Fakat bizim için önemsiz yada zararlı dediğimiz durumlar karşı taraf açıcından değerlendirildiğinde tam tersi hal alabilir. 

Dünya üzerinde yaşayan tüm canlılar beslenmek, avlanmak ve korunmak için belli savunma mekanizmaları geliştirmişlerdir. Su altı fauna ve florasında bazı durumlarda insan sağlığını tehlikeye soktuğun için bu canlılara ”Zararlı Deniz Canlıları” denir. Türkiye suları tehlikeli canlılar açısından diğer ülkelere nazaran riskli bir bölge değildir. Fakat son zamanlarda küresel iklim değişiklikleri ve besin zincirindeki farklılık sebebiyle Süveyş kanalı, Cebelitarık boğazı ve ya farklı deniz yollarıyla ülkemize hızla giriş yapmış ve sayısı da giderek artmaya başlamıştır. 

Deniz canlıları dalgıçlar için oldukça ilgi çekicidir. Meraktan yada farkına varmadan canlıyla temas ettiklerinde kendilerine genel yada lokal olarak zarar verebilir. Lokal belirtiler; ciltte kızarıklık, kaşıntı, ağrı, şişlik, acı, uyuşukluk ve hissizlik olabilir. Genel belirtiler ise; çarpıntı, sıkıntı hissi, spazm, baş ağrısı, baş dönmesi, benizde solukluk, morluklar, nefes almada güçlük ve ani kalp durması gibi pek çok etken olabilir.

Deniz canlıları ile ilgili tedavilerde altın kural SICAK SU uygulamasıdır. 18. yüzyıldan beri süre gelmiş özellikle halk arasında yaygın olarak sirke, incir suyu, haşlanmış kaktüs, ısıtılmış taş, idrar, sıcak su, buz koyma gibi yöntemler bu rahatsızlıklar için kullanılmaktadır. Günümüzde kabul gören yöntem ise, yanık oluşturmayacak derecede ortalama 43-45 °C olan suyun içinde 30-90 dakika süreyle ağrı kayboluncaya dek bekletilmelidir. Elbette bu uygulamalar canlı popülasyonuna göre belirlenmiştir. Ülkemiz sularında göçler yada farklı sebeplerle artan popülasyona göre farklı canlılara göre bu uygulamalar zamanla düzeltilmelidir.

Bu canlıların insanlara verdiği zararlara göre temel olarak 3 sınıfa ayrılırlar.

1. Zehirli salgıları ile temas eden canlılar
2. Isırarak etkili olan canlılar
3. Yenildiğinde zehirli olan canlılar

Bu yazımızda bu canlılar ile ilgili genel bilgiler ve herhangi bir sebepten bu zarara maruz kalındığında yapılabilecek tedavi yöntemlerinden bahsedeceğiz.

1. Zehirli Canlılar (Sokarak, dikenleri ve uzantılarıyla etkili olanlar)

a) VATOZ

Vatozlar, Rajiformes takımına ait olan balıkların ortak adıdır. Köpek balıkları gibi kıkırdaklı balık sınıfında yer alırlar. Diğer balıklardan farklı olarak vücutları yassı ve uzun sivri bir kuyruğu vardır. Genellikle su tabanında kuma gömülü halde kendini gizleyerek yaşar. Kuyruğunun uç kısmında delici dikenlere sahiptir.

Gövdesinin